महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुका 2024 (Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024) साठी एकाच टप्प्यात होणार असून, झारखंडमध्ये दोन टप्प्यात निवडणुका होणार आहेत. निवडणूक आयोगाने हे निर्णय घेतले असून, त्यामागील कारणे स्पष्ट केली आहेत. महाराष्ट्रातील निवडणूक प्रक्रिया एकाच दिवशी 20 नोव्हेंबर 2024 रोजी पार पडणार आहे, तर झारखंडमधील निवडणुका दोन टप्प्यात 81 मतदारसंघांमध्ये होणार आहेत.
सूची
महाराष्ट्रात एकाच टप्प्यात निवडणुका का?
महाराष्ट्रातील निवडणूक (Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024) एकाच टप्प्यात होण्याचे कारण म्हणजे, राज्यात एकूण 36 जिल्ह्यांमधील 288 विधानसभा मतदारसंघ असून तेथील सुरक्षा व्यवस्था अधिक बळकट आहे. महाराष्ट्रातील निवडणुका सुरक्षित वातावरणात पार पडतात, त्यामुळे एकाच दिवशी मतदान प्रक्रिया पार पाडणे शक्य आहे. महाराष्ट्रातील 9.63 कोटी मतदार एकाच दिवशी आपला हक्क बजावणार आहेत.
मुख्य निवडणूक आयुक्त राजीव कुमार यांनी सांगितले की, झारखंडमध्ये नक्षलग्रस्त भाग असल्यामुळे निवडणुकीचे दोन टप्पे आवश्यक आहेत. महाराष्ट्रात या प्रकारचे अडथळे नसल्यामुळे निवडणूक एकाच टप्प्यात घेण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. तसेच महाराष्ट्र राज्यात सर्वकाही नियोजनबद्ध असल्यामुळे एकाच दिवशी निवडणूक घेता येते.
झारखंडमध्ये दोन टप्प्यांतील निवडणुका
झारखंडमध्ये दोन टप्प्यांत मतदान होण्याचे मुख्य कारण म्हणजे नक्षलग्रस्त भाग आहे. या भागात निवडणूक प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी अधिक वेळ लागतो आणि सुरक्षेच्या दृष्टीने अधिक सावधगिरी बाळगावी लागते. त्यामुळे दोन टप्प्यांमध्ये 81 विधानसभा मतदारसंघांमध्ये निवडणुका पार पडतील.
झारखंडच्या तुलनेत महाराष्ट्र हे मोठे राज्य असूनही, एकाच टप्प्यात निवडणूक घेण्याचा निर्णय घेतला आहे. हे निवडणूक आयोगाच्या नियोजन आणि राज्यातील परिस्थितीवर आधारित आहे.
कमी मतदान असलेल्या ठिकाणांसाठी प्रयत्न
महाराष्ट्रातील काही भागांमध्ये कमी मतदान होते, विशेषतः ग्रामीण आणि आदिवासी भागांमध्ये. त्यासाठी निवडणूक आयोगाने जनजागृतीसाठी विशेष मोहिमा राबवण्याचा निर्णय घेतला आहे. कमी मतदान असलेल्या भागात नागरिकांना मतदान करण्यास प्रेरित करण्यासाठी विविध उपक्रम राबवले जातील.
राज्य सरकार आणि निवडणूक आयोग मिळून या मोहिमांमध्ये सहभाग घेतील. कमी मतदान असलेल्या भागांमध्ये अधिकाधिक मतदान होण्यासाठी प्रचार मोहिमा राबवण्याचे नियोजन आहे. यासह, डिजिटल माध्यमांद्वारे देखील जनजागृती होईल, जिथे फेक न्यूजच्या प्रसारावर लक्ष दिले जाईल.
फेक न्यूज आणि निवडणुका
निवडणूक काळात सोशल मीडियावर फेक न्यूज मोठ्या प्रमाणावर पसरतात. यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी निवडणूक आयोगाने कठोर पावले उचलण्याचे नियोजन केले आहे. राजकीय पक्षांनीही यावर नियंत्रणाची मागणी केली आहे. या संदर्भात निवडणूक आयोगाने सर्व गोष्टींचा विचार केला असून, फेक न्यूजवर कडक नियंत्रण ठेवण्यासाठी विविध उपाययोजना आखल्या जातील.
गुन्हेगारी पार्श्वभूमी असलेल्या नेत्यांना जाहिरात देणे बंधनकारक
निवडणूक आयोगाने आणखी एक महत्त्वाचा निर्णय घेतला आहे की, ज्या नेत्यांवर गुन्हे दाखल आहेत, त्यांना स्थानिक वृत्तपत्रे आणि चॅनलमध्ये तीन वेळा जाहिरात देणे बंधनकारक असेल. या जाहिरातीत नेत्यांनी त्यांच्या विरोधात दाखल असलेल्या गुन्ह्यांची माहिती द्यावी लागणार आहे. याशिवाय, ज्या राजकीय पक्षांनी अशा नेत्यांना उमेदवारी दिली आहे, त्यांना देखील उमेदवारी का दिली, याचे स्पष्टीकरण जाहिरातीत द्यावे लागणार आहे.
महाराष्ट्रातील राजकीय स्थिती
महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुका (Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024) हे राज्यातील सर्व राजकीय पक्षांसाठी एक मोठे आव्हान आहे. या निवडणुकांमध्ये महायुती (भाजप, शिंदे गट, आणि इतर) आणि महाविकास आघाडी (राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्ष शरद पवार गट, काँग्रेस, आणि शिससेना उद्धव बाळासाहेब ठाकरे) यांच्यात चुरशीची लढत अपेक्षित आहे. राज्यातील राजकीय वातावरण आधीच तापलेले आहे, आणि प्रत्येक पक्षाने जनतेचा विश्वास संपादन करण्यासाठी मोर्चेबांधणी केली आहे.
मतदारसंख्या आणि निवडणूक प्रक्रिया
महाराष्ट्रात एकूण 9.63 कोटी मतदार आहेत, जे या निवडणुकीत आपला मतदानाचा हक्क बजावणार आहेत. राज्यातील विधानसभा निवडणुका एकाच टप्प्यात पार पाडण्यात येणार आहेत. राज्यभरातील मतदारसंघात निवडणूक आयोगाने सर्व तयारी पूर्ण केली आहे. मतदारांना मतदान करण्यासाठी विविध सुविधा उपलब्ध करून दिल्या जातील.
थोडक्यात काय?
महाराष्ट्रातील विधानसभा निवडणुकीत (Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024) एकाच टप्प्यात मतदान होणार असल्यामुळे राज्यभरात वेगवेगळ्या उपाययोजना राबवल्या जातील. कमी मतदान असलेल्या भागांमध्ये जनजागृती आणि मतदान वाढवण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले जातील. तसेच, सोशल मीडियावरील फेक न्यूजवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी कठोर नियम लागू केले जातील.
