इंद्रधनुष्य कसं तयार होतं?
इंद्रधनुष्य म्हणजे आकाशात दिसणारा वर्तुळाच्या परिघाच्या काही भागासारखा रंगीत पट्टा, ज्यात सात रंग दिसतात. सूर्याच्या किरणांनी पावसाच्या थेंबांतून जाण्याच्या प्रक्रियेमुळे हे इंद्रधनुष्य तयार होतं. सूर्याचे किरण विरळ माध्यमातून (हवा) घन माध्यमात (पाणी) प्रवेश करतात आणि पुन्हा बाहेर पडून हवेच्या माध्यमात येतात. या प्रक्रियेत प्रकाशकिरणांच्या वेगात बदल होतो, त्यामुळे ते वक्रित होतात आणि विविध रंगांचे किरण अलग होतात, ज्यामुळे रंगीबेरंगी इंद्रधनुष्य दिसते.
इंद्रधनुष्य दिसण्यासाठी आवश्यक निकष
इंद्रधनुष्य दिसण्यासाठी सूर्य आपल्या पाठी आणि पाऊस आपल्या समोर असावा लागतो. त्यासाठी आपल्या डोक्याच्या सावलीचा टोक क्षितिजापासून ४२ अंशाच्या खाली असायला हवं. या स्थितीत इंद्रधनुष्य दिसतं. कधी कधी एकाच्या वर एक अशी दोन इंद्रधनुष्यं दिसतात. एक ४२ अंशाच्या वर्तुळावर आणि दुसरं ५१ अंशाच्या वर्तुळावर उमटतं. धुवांधार पाऊस कोसळत असेल तर इंद्रधनुष्य दिसण्याची शक्यता नसते. मात्र, श्रावणमासातील पाऊस असेल तरच इंद्रधनुष्य दिसते, कारण सूर्यही प्रकटलेला असतो आणि पावसाचे थेंबही आकाशात विहरत असतात.
पूर्णगोलाकार इंद्रधनुष्य कुठं दिसतं?
पूर्णगोलाकार इंद्रधनुष्य दिसण्याची शक्यता मावळते कारण सूर्य आपल्या पाठी आणि पावसाचे थेंब आपल्या पुढ्यात असण्याची परिस्थिती साकार व्हावी लागते. तरीही जर आपण पावसाच्या थेंबांच्या वर असू, तर पूर्णगोलाकार इंद्रधनुष्य दिसू शकतं. विमानातून ढगांच्या वर उडत असताना, पाऊस आपल्या खाली पडत असतो, त्या वेळी पूर्णगोलाकार इंद्रधनुष्य दिसू शकतं. काही प्रवाशांनी असे अनुभव घेतले आहेत आणि त्यांनी या अद्भुत नजाऱ्याचे छायाचित्रही घेतले आहे. (Full Circle Rainbow)
