एव्हरेस्टची उंची मोजण्याचे प्रारंभिक प्रयत्न
एव्हरेस्ट हे जगातील सर्वात उंच शिखर आहे आणि त्याची उंची नेहमीच एक महत्त्वपूर्ण विषय राहिला आहे. एकोणिसाव्या शतकातच एव्हरेस्टची उंची मोजण्याचा प्रयत्न करण्यात आला होता. त्यावेळी आधुनिक साधनं उपलब्ध नसताना, थिओडोलाईट या उपकरणाच्या मदतीने त्रिगुणमितीच्या तत्त्वावर आधारित मोजमाप करण्यात आलं. (How is the height of Everest measured?)
बी. एल. गुलाटी यांचे मापन
१९५४ मध्ये भारतीय सर्वेक्षक बी. एल. गुलाटी यांनी एव्हरेस्टची उंची थिओडोलाईटच्या मदतीने मोजली. त्यांनी शिखरापासून दूरवर ठिकाणी थिओडोलाईट ठेऊन शिखराचा कोन मोजला. त्यानंतर, शिखरापासून पायापर्यंतची आणि मोजणीच्या ठिकाणापर्यंतची रेषा काटकोन त्रिकोणाच्या तत्त्वावर मोजली. या गणनेनुसार, गुलाटी यांनी एव्हरेस्टची उंची ८८४८ मीटर म्हणजेच २९०२८ फूट असल्याचे जाहीर केले.
आधुनिक तंत्रज्ञान आणि उपग्रह मापन
उपग्रह तंत्रज्ञानाच्या आगमनानंतर, जीपीएस यंत्रणेचा वापर करून एव्हरेस्टची उंची अधिक अचूकपणे मोजता येऊ लागली. शिखरावर जीपीएस उपकरण ठेवून उपग्रहांकडून पाठवलेले रेडिओ संदेश किती वेळात पोहोचतात यावर आधारित गणितं करून उंची सेंटीमीटरपर्यंत अचूक मोजण्यात आली.
