संपूर्ण महाराष्ट्रातील 5 प्रसिद्ध शाकाहारी खाद्यपदार्थ आणि त्यांची रेसिपी (Part 1) Maharashtra Traditional Food

पिठलं-भाकरी

पिठलं-भाकरी ही महाराष्ट्राची (Maharashtra Traditional Food) एक पारंपरिक आणि अत्यंत लोकप्रिय पदार्थ आहे. ज्वारी किंवा बाजरीच्या भाकरीसोबत गरमागरम बेसनाचे पिठलं खाण्याचा आनंद ग्रामीण भागात विशेषतः अनुभवता येतो. रोजच्या आहारात सहज सामावणारा आणि आरोग्यदृष्ट्या लाभदायक असा हा पदार्थ शहरी भागातही तितकाच आवडीने खाल्ला जातो. आज आपण जाणून घेऊ पिठलं आणि भाकरी बनवायची पद्दत.

पिठलं बनवण्यासाठी आवश्यक साहित्य:

• बेसन – 1 कप
• हळद पावडर – 1/2 चमचा
• जिरे पावडर – 1/2 चमचा
• लाल तिखट मसाला – 1/2 चमचा
• हिंग – 1/4 चमचा
• मोहरी – 1 चमचा
• कडीपत्ता – थोडी पाने
• हिरवी मिरची – 2-3
• लसूण – 2-3 लसूण
• कोथिंबीर – थोडीशी
• मीठ – चवीनुसार
• पाणी – आवश्यकते नुसार
• तेल – 2-3 चमचे

पिठलं बनवण्याची पद्धत

• एका भांड्यात तेल गरम करा. त्यात मोहरी आणि हिंग टाका. त्यानंतर कडीपत्ताची थोडी पाने, हिरवी मिरची आणि लसूण टाका.
• मसाले परतून झाल्यावर त्यात बेसन टाका आणि हलवत रहा.
• बेसन परतून झाल्यावर त्यात हळद पावडर, जिरे पावडर, लाल तिखट पावडर आणि मीठ टाका.
• मसाले बेसनात मिक्स करून घ्या.
• आता हळूहळू पाणी घालत बेसन भाजून घ्या. पाणी थोडं थोडं घालत रहा जेणेकरून पिठलं जाड होईल.
• पिठलं भाजून झाल्यावर त्यात कोथिंबीर टाका आणि हलवा.
• पिठलं तयार आहे.

भाकरी बनवण्यासाठी आवश्यक साहित्य

• ज्वारीचे पीठ – 1 कप
• मीठ – चवीनुसार
• पाणी – आवश्यकतानुसार

भाकरी बनवण्याची पद्धत

• एका भांड्यात ज्वारीचे पीठ घ्या. त्यात मीठ टाकून मिश्रण करा.
• हळूहळू पाणी घालत पीठ तयार करा.
• पीठ तयार झाल्यावर त्याचे छोटे छोटे गोळे करा.
• एका तव्यावर तेल लावून गरम करा.
• गोळ्यांना हाताने चपटा करून तव्यावर ठेवा.
• भाकरीला दोन्ही बाजूंनी शिजवून घ्या.
• भाकरी तयार आहे.

पिठलं-भाकरी सर्व्ह करण्याची पद्धत

• एका थाळीत गरम पिठलं घ्या.
• त्याच्या बाजूला गरम भाकरी ठेवा.
• पिठलं आणि भाकरी एकत्र खा.

सुचना

• पिठलं जाड किंवा पातळ करायचे ते तुमच्या आवडीनुसार ठरवा.
• भाकरी तळताना तेल जास्त गरम नको.
• पिठलं आणि भाकरी गरम गरम खाल्ल्यास चव अधिक चांगली लागते.

सेर्विंग साईझ

• वरील प्रमाणात साहित्य वापरून आपण सुमारे 2-3 व्यक्तींना पिठलं-भाकरी सर्व्ह करू शकतो.

मिसळ पाव

मिसळ पाव ही महाराष्ट्रातील एक खास (Maharashtra Traditional Food) आणि चविष्ट स्ट्रीट फूड आहे. मसालेदार मिसळ, तिखट रस्सा, फरसाण, कांदा, लिंबू आणि पाव यांचा अप्रतिम संगम म्हणजे मिसळ पाव. सकाळच्या नाश्त्यापासून ते संध्याकाळच्या स्नॅकपर्यंत मिसळ पाव महाराष्ट्राच्या कानाकोपऱ्यात लोकप्रिय आहे. आज आपण जाणून घेऊ मिसळ पाव बनवायची पद्दत.

मिसळ बनवण्यासाठी आवश्यक साहित्य:

मटकी

• उडीद डाळ – 1 कप
• हळद पावडर – 1/2 चमचा
• जिरे पावडर – 1/2 चमचा
• लाल तिखट पावडर – 1/2 चमचा
• हिंग – 1/4 चमचा
• मीठ – चवीनुसार
• पाणी – आवश्यकतानुसार

फोडणी

• तेल – 2-3 चमचे
• मोहरी – 1 चमचा
• करीपत्ता – काही पाने
• हिरवी मिरची – 2-3
• लसूण – 2-3 लसूण
• कांदा – 1, बारीक चिरलेला
• टोमॅटो – 1, बारीक चिरलेला

तिखट चटणी

• हिरवी मिरची – 5-6
• लसूण – 2-3 लसूण
• लिंबू – 1
• मीठ – चवीनुसार
• पाणी – थोडेसे

सर्व्ह करण्यासाठी

• पाव – 4
• कोथिंबीर – थोडीशी

मिसळ बनवण्याची पद्धत

1. उडीद डाळ धुऊन, पाण्यात भिजवा. सुमारे 6-8 तास भिजवून ठेवा.
2. भिजलेली डाळीचे पाणी काढून, मिक्सर ग्राइंडरमध्ये बारीक पेस्ट बनवा.
3. एका भांड्यात तेल गरम करा. त्यात हळद पावडर, जिरे पावडर, लाल तिखट पावडर आणि हिंग टाका.
4. मसाले परतून झाल्यावर त्यात मटकी पेस्ट टाका.
5. हळूहळू पाणी घालत मटकी शिजवून घ्या.
6. मटकी शिजल्यावर त्यात मीठ टाका आणि चांगले मिक्स करा.
7. मटकी थोडीशी थंड झाल्यावर त्यात फोडणी घाला.

फोडणी बनवण्याची पद्धत:

1. एका पॅनमध्ये तेल गरम करा.
2. त्यात मोहरी, कडीपत्ता, हिरवी मिरची आणि लसूण टाका.
3. मसाले तळून झाल्यावर त्यात कांदा आणि टोमॅटो टाका.
4. कांदा आणि टोमॅटो परतून झाल्यावर ते मटकीमध्ये घाला.

तिखट चटणी बनवण्याची पद्धत:

1. हिरवी मिरची आणि लसूण बारीक चॉप करा.
2. एका भांड्यात हिरवी मिरची, लसूण आणि मीठ घाला.
3. त्यात लिंबूचा रस घाला आणि चांगले मिक्स करा.
4. थोडेसे पाणी घालून चटणी पातळ करा.

सर्व्ह करण्याची पद्धत:

1. एका प्लेटमध्ये गरम मिसळ घाला.
2. त्यावर फोडणी घाला.
3. त्याच्या बाजूला तिखट चटणी ठेवा.
4. गरम पाव कापून त्याच्यावर मिसळ आणि चटणी लावून सर्व्ह करा.

सेर्विंग साईझ:

• वरील प्रमाणात साहित्य वापरून आपण सुमारे 2-3 व्यक्तींना मिसळ पाव सर्व्ह करू शकतो.

मिसळ पावला सहसा तिखट चटणी आणि फोडणीसोबत सर्व्ह केले जाते. काही ठिकाणी त्यासोबत सेव, फरसान आणि लिंबू ही सर्व्ह केले जाते.

वरण-भात

वरण-भात हा साधेपणात सुंदरता शोधणारा महाराष्ट्राचा पारंपरिक (Maharashtra Traditional Food) आणि अत्यंत आरोग्यदायी पदार्थ आहे. तुरीच्या डाळीचे साधे वरण आणि साजूक तुपात माखलेला भात, याची चव मराठी लोकांच्या रोजच्या आहाराचा अविभाज्य भाग आहे. आज आपण जाणून घेऊ वरण-भात बनवायची पद्दत.

आवश्यक साहित्य

• तुरीची डाळ – 1 कप (धुलीत)
• तांदूळ – 1 कप
• पाणी – 4-5 कप
• तेल – 2-3 चम्मचे
• जीरे – 1/2 चम्मच
• हिंग – 1/4 चम्मच
• हळद पावडर – 1/4 चम्मच
• लाल तिखट मसाला – 1/2 चम्मच
• कडीपत्ता – काही पाने
• हिरवी मिरची – 2-3 (बारीक चिरलेला)
• लसूण – 2-3 लसूण (बारीक चिरलेला)
• मीठ – चवीनुसार
• कोथिंबीर – बारीक चिरलेली (गार्निशिंगसाठी)
• घी – 1 चम्मच (गरजेनुसार)

बनवण्याची पद्धत

1. डाळ उकळवा: एका प्रेशर कुकरमध्ये धुलीत तुरीची डाळ, पाणी, हळद पावडर आणि मीठ घाला. झाकण बंद करून 3-4 शिट्ट्या वाजू द्या.
2. तडका लावा: एका पॅनमध्ये तेल गरम करा. त्यात जीरे, हिंग, कडीपत्ता, हिरवी मिरची आणि लसूण टाका आणि तळून घ्या.
3. मिश्रण करा: उकळलेल्या डाळीत तडका घाला आणि चांगले मिक्स करा.
4. तांदूळ शिजवा: एका वेगळ्या भांड्यात तांदूळ धुऊन पाण्यात उकळून घ्या.
5. सर्व्ह करा: गरम तांदळासोबत गरम वरण परता वरून कोथिंबीर आणि घी घालून सर्व्ह करा.

अतिरिक्त सुचना

• तुम्ही वरणात थोडेसे टोमॅटो किंवा कांदाही घालू शकता.
• तुम्हाला अधिक तिखट आवडत असेल तर तुम्ही लाल तिखट मसाल्याची मात्रा वाढवू शकता.
• वरण-भात दही, पापड किंवा अचारासोबतही परतला जाऊ शकतो.

सेर्विंग साईझ:

• वरील प्रमाणात साहित्य वापरून आपण सुमारे 2-3 व्यक्तींना वरण-भात सर्व्ह करू शकतो.

थालीपीठ

थालीपीठ हे महाराष्ट्रातील बहुधान्य पिठांच्या (Maharashtra Traditional Food) मिश्रणातून तयार केले जाणारे एक पौष्टिक आणि चविष्ट पारंपरिक खाद्य आहे. पोषणमूल्यांनी भरलेले हे पातळ भाकरीसारखे खाद्य नाश्ता, जेवण किंवा संध्याकाळच्या वेळेस खाण्यासाठी एक परिपूर्ण पर्याय ठरते. आता आपण जाणून घेऊ थालीपीठ (Maharashtra Traditional Food बनवायची सोपी पद्धत.

आवश्यक साहित्य:

• ज्वारीचे पीठ – 1/2 कप
• बाजरीचे पीठ – 1/2 कप
• गहूचे पीठ – 1/2 कप
• हरभरा डाळीचे पीठ – 1/4 कप
• मीठ – चवीनुसार
• पाणी – आवश्यकतानुसार
• तेल – तळण्यासाठी

बनवण्याची पद्धत:

1. पीठ मळणे: सर्व प्रकारचे पीठ एका भांड्यात घेऊन त्यात मीठ घाला. हळूहळू पाणी घालत कलकट पीठ मळून घ्या.
2. पीठ पोळणे: एका तव्यावर थोडेसे तेल गरम करा. मळलेल्या पीठापासून थोडेसे पीठ घेऊन त्याची पातळ पोळी वळून घ्या.
3. तळणे: तेल गरम करून त्यात पोळी तळून घ्या. दोन्ही बाजूंनी सुवर्णवर्ण होईपर्यंत तळा.
4. सर्व्ह करणे: गरम थालीपीठ तिखट चटणी किंवा सांबरसोबत सर्व्ह करा.

सेर्विंग साईझ

• वरील प्रमाणात साहित्य वापरून आपण सुमारे 2-3 व्यक्तींना थालीपीठ सर्व्ह करू शकतो.

कोथिंबीर वडी

कोथिंबीर वडी ही महाराष्ट्रातील नाश्त्याला लोकप्रिय (Maharashtra Traditional Food) असलेली पारंपरिक रेसिपी आहे. बेसन, कोथिंबीर आणि मसाल्यांच्या मिश्रणातून तयार झालेली ही वडी कुरकुरीत चव आणि पौष्टिकतेचा उत्तम मिलाफ आहे. ती चहा सोबत किंवा सणासुदीच्या निमित्ताने बनवली जाते. आज आपण कोथींबीर वडी बनवायची पद्धत शिकून घेऊ.

आवश्यक साहित्य

• कोथिंबीर – 2 कप (बारीक चिरलेला)
• बेसन – 1 कप
• तांदूळाचे पीठ – 1/4 कप
• हिरवी मिरची – 2-3 (बारीक चिरलेला)
• लसूण – 2-3 लसूण (बारीक चिरलेला)
• जिरे – 1/2 चम्मच
• हळद पावडर – 1/4 चम्मच
• लाल तिखट मसाला- चवीनुसार
• मीठ – चवीनुसार
• तेल – तळण्यासाठी

बनवण्याची पद्धत

1. मिश्रण तयार करा: एका भांड्यात बेसन, तांदूळाचे पीठ, हळद पावडर, लाल तिखट पावडर, जिरे, मीठ आणि बारीक चॉप केलेली कोथिंबीर, हिरवी मिरची आणि लसूण घाला.
2. कणिक मळा: या सर्व साहित्यात थोडे थोडे पाणी घालून कणिक मळा. कणिक न जाड ना पातळ अशी मळावी.
3. वडी तयार करा: मळलेल्या कणिकापासून छोटे छोटे गोळे करून त्यांची पातळ वडी वाळून घ्या.
4. तळा: कढईत तेल गरम करून त्यात वडी तळून घ्या. दोन्ही बाजूंनी लालसर होईपर्यंत तळा.
5. सर्व्ह करा: गरमागरम वडी तिखट चटणी किंवा सांबरसोबत सर्व्ह करा.

टिप्स

• वडीला अधिक कुरकुरीत बनवण्यासाठी तळण्यापूर्वी थोड्या वेळासाठी फ्रिजमध्ये ठेवू शकता.
• वडीला चव वाढवण्यासाठी त्यात थोडेसे कसूत वाटून घालू शकता.
• वडीला अधिक पौष्टिक बनवण्यासाठी त्यात ओवा, तीळ किंवा इतर मसाले घालू शकता.

सेर्विंग साईझ

• वरील प्रमाणात साहित्य वापरून आपण सुमारे 2-3 व्यक्तींना कोथिंबीर वडी सर्व्ह करू शकतो.