रतन टाटा (Ratan Tata) यांचं निधन हा भारतीय उद्योगजगतासाठी मोठा धक्का होता. त्यांच्या निधनानंतर पारंपरिक अंत्यसंस्कारांबद्दल चर्चा होऊ लागली. रतन टाटा (Ratan Tata) हे पारशी समाजातील होते, ज्यांच्यातील अंत्यसंस्कार पद्धती इतर धर्मांपेक्षा वेगळ्या आहेत. तरी, त्यांच्या अंत्यसंस्कारांमध्ये काही परंपरांचा अपवाद करण्यात येणार आहे.
Table of Contents
रतन टाटा (Ratan Tata) यांचं पार्थिव मुंबईतील ब्रीच कँडी रुग्णालयात ठेवण्यात आलं होतं. त्यानंतर त्यांना अंतिम दर्शनासाठी नरिमन पॉइंट येथील नॅशनल सेंटर फॉर परफॉर्मिंग आर्ट्स (NCPA) येथे नेण्यात आलं. येथे लोकांना त्यांच्या पार्थिवाचे दर्शन घेता येईल. महाराष्ट्र सरकारच्या वतीने एक दिवसाचा राजकीय दुखवटा जाहीर केला गेला. यामुळे राज्यातील सर्व मनोरंजन आणि उत्सवाचे कार्यक्रम रद्द करण्यात आले.
अंतिम संस्कारांचा शासकीय सन्मान
मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी घोषित केलं की, रतन टाटा (Ratan Tata) यांच्या अंत्यसंस्कारांना शासकीय सन्मान दिला जाईल. रतन टाटा (Ratan Tata) यांच्या प्रचंड योगदानामुळे त्यांना अत्यंत आदरानं अखेरचा निरोप दिला जाईल.
पारशी समाजातील अंत्यसंस्कार पद्धती
पारशी समाजाच्या अंत्यसंस्कार पद्धती या इतर धर्मांच्या पद्धतींपेक्षा खूपच वेगळ्या आहेत. पारशी समाजामध्ये मृतदेह जाळला जात नाही, ना तो दफन केला जातो. त्याऐवजी, मृतदेह निसर्गात विलीन करण्यासाठी “टॉवर ऑफ सायलेन्स” या ठिकाणी ठेवला जातो. हे ठिकाण म्हणजे एक विशेष दख्मा आहे, जिथे मृतदेह गिधाडांच्या हवाली केला जातो.
टॉवर ऑफ सायलेन्स म्हणजे काय?
“टॉवर ऑफ सायलेन्स” हा एक प्रकारचा स्मशान आहे, जिथे मृतदेह नैसर्गिकरित्या गिधाडांना दिला जातो. या प्रक्रियेमध्ये मृतदेहाचे कोणतेही नुकसान न करता त्याचा नैसर्गिक पद्धतीने नाश होतो. पारशी समाज हा निसर्गाला अत्यंत महत्व देणारा समाज आहे, त्यामुळे मृतदेह निसर्गाच्या कुसीत विलीन करण्याची परंपरा शतकानुशतके जुनी आहे.
रतन टाटा (Ratan Tata) यांच्यावर हिंदू पद्धतीने अंत्यसंस्कार
तरीही, काही ताज्या माहितीनुसार, रतन टाटा (Ratan Tata) यांचे पार्थिव “टॉवर ऑफ सायलेन्स” मध्ये ठेवले जाणार नाही. त्यांच्या कुटुंबाने हिंदू पद्धतीनुसार विद्युत स्मशानभूमीत अंत्यसंस्कार करण्याचा निर्णय घेतला आहे. हे पारशी परंपरेपासून थोडे वेगळे असले, तरी ही अंतिम संस्कार पद्धत अधिक आधुनिक पारशी कुटुंबांनी स्वीकारलेली आहे.
पारशी समाजाचे धार्मिक नियम
पारशी समाजाच्या धार्मिक नियमांमध्ये मृतदेहाचं जाळणं किंवा दफन करणं हे निसर्ग विरोधात मानलं जातं. या समाजामध्ये मृतदेह हा “पवित्र देणगी” म्हणून मानला जातो. मृत्यूनंतर हे शरीर निसर्गाला परत करणे ही पवित्र जबाबदारी मानली जाते. पारशी लोक टॉवर ऑफ सायलेन्सचा वापर करतात, जो एक उंच बांधलेला स्मशान आहे, जिथे गिधाडं मृतदेह खातात आणि त्याला नष्ट करतात.
पारशी समाजातील गिधाडांचं महत्त्व
गिधाडं या पारशी परंपरेमध्ये महत्त्वाचं स्थान आहे. पारशी समाज मानतो की, गिधाडं मृतदेहाला नैसर्गिकरित्या संपवून निसर्गाची पवित्रता राखतात. पण गिधाडांच्या संख्येत झालेली घट ही पारशी समाजासाठी चिंता निर्माण करणारी बाब आहे. यामुळे काही पारशी कुटुंबं पर्याय म्हणून आधुनिक स्मशानभूमींचा अवलंब करत आहेत.
आधुनिक पारशी समाजाच्या बदलत्या पद्धती
गिधाडांची घटती संख्या आणि शहरीकरणामुळे पारशी समाजाची परंपरागत अंत्यसंस्कार पद्धती कठीण झाली आहे. त्यामुळे पारशी समाजाच्या काही नवीन पिढ्यांनी विद्युत दाहिन्यांचा वापर करायला सुरुवात केली आहे. रतन टाटा यांच्याबाबतीतही हीच पद्धत स्वीकारण्यात येणार आहे, जिथे त्यांचं पार्थिव विद्युत स्मशानभूमीत जाळलं जाईल. हे काही प्रमाणात पारशी परंपरेपासून वेगळं आहे, परंतु काळानुसार काही बदल स्वीकारले जातात.
रतन टाटा (Ratan Tata) यांचं अंतिम दर्शन
रतन टाटा (Ratan Tata) यांचे पार्थिव मुंबईतील कुलाबा येथून नरिमन पॉइंट येथील एनसीपीए येथे नेण्यात आलं. इथं त्यांच्या चाहत्यांना आणि सर्वसामान्यांना अंतिम दर्शनाची संधी मिळणार होती. या काळात, मुंबई पोलिसांनी ग्रीन कॉरिडॉर तयार केला होता, ज्यामुळे त्यांच्या पार्थिवाला नेण्यासाठी कोणताही अडथळा येऊ नये.
थोडक्यात काय?
रतन टाटा (Ratan Tata) यांच्या निधनानं फक्त उद्योगक्षेत्रच नव्हे, तर संपूर्ण भारत शोकाकुल झाला आहे. त्यांच्या अंत्यसंस्कारांबाबत पारंपरिक पारशी पद्धतींची चर्चा होत असताना, त्यांच्या कुटुंबाने आधुनिक पद्धतीने अंत्यसंस्कार करण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामुळे एक नवीन संदेश दिला गेला आहे की, परंपरांना जपताना देखील वेळेप्रमाणे काही बदल आवश्यक असता
