स्टेनलेस स्टीलची संरचना आणि गुणधर्म
साध्या पोलादाला गंज चढतो आणि कालांतराने त्याचे नुकसान होते. हे मुख्यत्वे ऑक्सिजनशी होणाऱ्या रासायनिक प्रक्रियेमुळे होते. पोलादावर तयार होणारी आयर्न ऑक्साईड किंवा हायड्रॉक्साईडची पुटं अस्थिर असतात आणि त्या पुटांमधून ऑक्सिजन आत शिरकाव करून पुढे गंज तयार करतो.
क्रोमियम आणि अन्य धातूंचा वापर
गंजापासून बचाव करण्यासाठी पोलादात क्रोमियम, सिलिकॉन, मॅंगेनीज, आणि कार्बन यांसारख्या धातूंचा मिश्रण करून स्टेनलेस स्टील तयार केला जातो. काही स्टेनलेस स्टीलमध्ये निकेल किंवा मॉलिब्डेनम देखील मिसळलेले असतात. स्टेनलेस स्टील ऑक्सिजनच्या संपर्कात आल्यावर क्रोमियम किंवा निकेल या धातूंशी प्रक्रिया होते, ज्यामुळे एक स्थिर पातळ थरतयार होतो.
स्थिर थर आणि गंजाची निर्मिती
स्टेनलेस स्टीलवर तयार होणारा गंजाचा थर स्थिर असतो, त्यामुळे तो लोहाच्या आत शिरत नाही. यामुळे लोहाची गंजाची संयुगं तयार होत नाहीत. अशा प्रकारे तयार झालेला पातळ थर डोळ्यांना दिसत नाही कारण तो केवळ एका रेणूच्या जाडीइतकी पातळ असते आणि तपकिरी रंगाचा नसतो.
क्रोमियमची महत्त्वपूर्ण भूमिका
स्टेनलेस स्टीलमध्ये क्रोमियमची महत्वाची भूमिका असते. क्रोमियममुळे गंजाचा प्रतिकार करणे शक्य होते आणि त्यामुळे स्टेनलेस स्टीलला गंज चढत नाही. (Why does stainless steel not rust?)
