उंचावरची हवा अधिक थंड असण्याचं कारण (Why is Air Colder at Higher Altitudes?) हवेच्या गुणधर्मांमध्ये आहे. समुद्रसपाटीपासून जास्त उंचीवर असलेल्या ठिकाणी हवेचा दाब कमी असतो, आणि या कमी दाबामुळे हवेचं तापमानही घटतं. उदाहरणार्थ, महाबळेश्वरसारख्या ठिकाणांच्या तुलनेत वाईसारख्या कमी उंचीवर असलेल्या ठिकाणी हवेचा दाब जास्त असल्याने तिथलं तापमान उष्ण असतं.
हवेचा दाब आणि तापमान यांचं नातं
वायूवर असणाऱ्या दाबाचं आणि त्याच्या तापमानाचं एक सरळसोट नातं आहे. हवेचा दाब जास्त असेल, तर त्याचं तापमानही अधिक असतं, आणि कमी दाबात तापमान घटतं. उंचावर गेलं की हवेचा दाब कमी होत असल्यामुळे तिथलं तापमान घटतं.
महाबळेश्वर आणि वाईचा उधाहरण
महाबळेश्वरसारख्या उंच ठिकाणांची हवा विरळ असते, ज्यामुळे हवेचा दाब कमी असतो आणि तिथलं तापमान थंड राहतं. वाईसारख्या कमी उंचीवर असलेल्या ठिकाणी हवा दाट असल्याने, तिथं उष्णता टिकून राहते.
हवेचा विरळपणा आणि ऑक्सिजनची कमतरता
उंच ठिकाणांवर हवेचा विरळपणा अधिक असतो, त्यामुळे तिथं ऑक्सिजनचं प्रमाण कमी होतं. या कमी ऑक्सिजनमुळे श्वासोच्छ्वासात अडथळा येतो, ज्यामुळे आपण लवकर थकतो. याचं कारण हवेचा कमी दाब आणि त्याचं कमी तापमान आहे.
निष्कर्ष
उंच ठिकाणी हवेचा दाब कमी असल्याने तिथलं तापमानही कमी असतं. त्यामुळे उंचावरची हवा थंड असते. हे वैशिष्ट्य आपल्याला पृथ्वीवरील विविध ठिकाणांच्या हवामानाच्या फरकात दिसून येतं.
